Van 21 mei tot 28 augustus is in Kunsthal KAdE ‘Soft Power. Arte Brasil.’ te zien. Een grote tentoonstelling met een overzicht van 38 Braziliaanse hedendaagse kunstenaars en kunstenaarsgroepen over actuele thema’s in het land. Aanleiding voor deze expositie zijn de Olympische Spelen in Rio de Janeiro. Het tweede grote sportevenement dat Brazilië in korte tijd organiseert, na het WK voetbal in 2014. Kunsthal KAdE onderzoekt met ‘Soft Power. Arte Brasil.’ de vraag wat de essentie van het land is dat zich op deze manier presenteert. Een deel van het antwoord op die vraag kan gevonden worden in het werk van de beeldend kunstenaars en collectieven die zich in het eigentijdse Brazilië manifesteren. Hun werk adresseert een waaier aan thema’s: van de positie van de inheemse bevolking in het noorden van het land tot het waterprobleem in São Paolo en de economische politiek.

‘Muren’ spelen een belangrijke communicatieve rol in het hedendaagse Brazilië
De urbane omgeving in Brazilië onderging in de afgelopen decennia een flinke verandering. Na het einde van de militaire dictatuur in de jaren tachtig, hebben de Brazilianen de straat ‘terug geclaimd’, zoals een hoogleraar van de Universiteit van Leiden het verwoordt. Inwoners werden weer actieve participanten in de stad. Tezamen met de langzame, maar gestage, emancipatie van de zwarte- en inheemse bevolking, zorgde dit voor een ander straatbeeld en ook een ander gebruik van de straat. De laatste groepen kregen banen en betere woningen en werden zo onderdeel van stadsdelen waar ze eerst nauwelijks een rol in hadden. In deze beweging kregen ‘muren’ een rol als communicatiemiddel en platform voor expressie. Het werd een ‘canvas’ voor omvangrijke schilderingen en er verscheen een specifiek soort graffiti: Pixac¸a~o, hiëroglyf-achtige letters, vaak op de bovenrand van muren die een codetaal voor straatbendes vormt.

‘Muren’ zijn er echter ook op een ander niveau: als scheiding tussen de ‘haves’ en de ‘have-nots’. Bepaalde woongebieden werden omkaderd met hoge muren, waardoor beveiligde ‘ghetto’s’ voor de rijken werden gevormd. Eén van de eerste voorbeelden is Alphaville, buiten São Paulo. De andere kant van deze medaille zijn ongunstige demarcaties van gebieden van inheemse volkeren, waardoor voor hen onzichtbare ‘muren’ ontstaan.

In decoratief opzicht worden muren ook vaak ingezet als middel. De eerder genoemde wandschilderingen zijn een uiting daarvan, maar ook binnen de architectuur nemen ‘decoratieve’ wanden een plaats in. In veel van de gebouwen van Oscar Niemeyer is een decoratieve tegelwand te vinden, ontworpen door Athos Bulcão.

De Nieuwe Stad
Ook De Nieuwe Stad maakt deel uit van de tentoonstelling. Vandaag, op 9 mei, is Angelo Campos begonnen het poorthuis van De Nieuwe Stad om te toveren in een prachtig kunstwerk. Op 21 mei zal deze voor het publiek beschikbaar zijn. Meer informatie over de tentoonstelling kan je vinden op www.kunsthalkade.nl. Ben je benieuwd naar het poorthuis in De Nieuwe Stad, kijk dan op onze facebook voor recente updates.